ASYA'DA NELER OLUYOR?

Asya'da başlayan Korona virüs salgınının yerini birkaç gündür Afganistan'daki sıcak gelişmeler almış durumda.

Uluslararası haber ajanslarının dünya kamuoyuna acil koduyla servis ettikleri gelişmeleri ülkemizde yakından takip ediyor, aynı zamanda durumun gereklerine göre de strateji üretiliyor.. Zira bu kadar yakından takip etmemizin ve değişken konjonktüre göre hareket etmemizin birden fazla sebepleri var.

Öncelikle NATO güçleri bünyesinde bulunan askerlerimiz, Kabil Havalimanı'nı işletme ve koruma planı, Afganistan'da bulunan Türk vatandaşları, diplomatik ilişkilerimiz vs gibi gerekçeler. Malum olduğu üzere Taliban başkent Kabil'e girip Cumhurbaşkanlığı Sarayı başta olmak üzere hükûmet binası ve diğer stratejik yerleri ele geçirmiş durumda.

Öyle ki Cumhurbaşkanı Eşref Gani maiyeti, arabaları ve nakit paralarıyla birlikte ülkeyi terk etti. Tabiri caizse arkasına bile bakmadan kaçtı. Öyle ya baş kesilince gövdeyi dağıtmak kolay olur derler. Burda da durum aynı oldu.

Gani'nin kaçışı Taliban'ın işini kolaylaştırdı. Yada Amerika Taliban'ın önünü açtı dersek daha mı doğru olur. Aslında olabilir. ABD başkanlık seçimleri sırasında bizdeki bazı kesimler: "Biden, Trump'tan daha iyi olacak, Biden'li dünya Trump'lı gibi olmayacak, yepyeni bir dünya geliyor" gibi cümleler sarf etmişti.

Evet, Biden geldi ve Afganistan'ı Taliban'a teslim etti. Yaklaşık 20 yıldır tekrar hükûmet etmek, iktidara gelmek için büyük ve uzun mücadeleler veren Taliban ne oldu da küçük ve kısacık iki günde başkente girip ülkeyi ele geçirdi. Üstelik şiddetli çatışmalar yaşanmadan, daha önce dökülen kan dökülmeden. Önceleri Afgan hükûmetini destekleyen Amerika neden bu defa Taliban'a karşı sessiz kaldı. Üstelik Taliban'a karşı mücadele etmek üzere binlerce askeri bölgede iken.

Yoksa Trump ve Taliban'ın yaptığı anlaşmanın sonucu mu bu, hiç sanmıyorum. Doha'da neler görüşüldüyse bu durumunda o görüşmenin bir sonucu olduğu muhakkak. ABD, Annan planında nasıl bir oyun kurduysa burda da benzer bir oyun kuruyor. Ancak bu kez oyun kurucu yalnızca ABD değil, sahada Türkiye, Rusya ve Çin'de var.

Taliban, ABD ile ulaştığımız Kabil Havalimanı'nı işletme ve koruma durumumuza karşı çıkıp kabul etmemişti. Ayrıca Türk askerlerini de ülkede istemediğini açıklamıştı. Akabinde "Türkiye büyük bir İslam ülkesi. İleride burada (Afganistan'da) İslam hükûmeti kurulursa samimi ilişkilerimiz olacak" açıklaması ile sıcak mesajlar vermişti. Ancak ABD ve NATO'nun ülkeden çekilmesi ile Türkiye'de Kabil Havalimanı'nı koruma planını iptal etti zaten.

İleride ne olacağını zaman gösterecek çünkü her şey şu anda çok sıcak ve belirsiz. Afganistan'da bir seçim olacak mı, yönetim şekli teokratik mi yoksa demokratik mi olacak, kamu düzeni ve güvenliği sağlanacak mı, ABD ve NATO -tam olarak- ülkeyi terk edecek mi vb gibi sorular cevap bulmadan Türkiye sürdürülebilir, etkili ve net bir strateji üretmekte zorlanacaktır.

Bence şu anda net olan tek bir şey var: Amerika, İran ve Türk dünyasının burnunun dibine kadar girdi.