TÜRKİYE'NİN YENİ FAŞOLARI!

Rekabet Kurumu'nun zincir marketlerle ilgili yürüttüğü soruşturma nihayet geçtiğimiz günlerde tamamlandı. Kurul, soruşturma sonucu verdiği kararda Türkiye'nin perakende gıda ürünleri ticareti ile faaliyet gösteren en büyük 5 marketler zinciri olan BİM, A 101, ŞOK, MİGROS, CARREFOUR SA ve bunların tedarikçisi olan SAVOLA GIDA'ya tarihi cezalar kesti. Tarihi cezalar diyorum zira bu 6 altı şirketin tüketiciye yönelik yaptığı hileler gün yüzüne çıktı. Şirket yetkililerinin kendi aralarında kurduğu WhatsApp gruplarında yer alan mesajlar ve E-maillerde kendi aralarında tedarikçileriyle birlikte fiyat artışlarını koordine ettikleri, rakiplerle (daha doğrusu iş birlikçileriyle) eş zamanlı fiyat ayarlamalarına gittikleri, fiyatları artırma tarihleri, kampanyalar ve indirimler gibi hususları büyük bir koordinasyon ve iş birliği içerisinde yürüttükleri ortaya çıktı. Üstelik yazışmalarda bir şirket yetkilisi "ama yazıları böyle yazmayacaktık, dimi?" diyerek işledikleri suçun alenen ve aşikarane konuşulmaması hususunda uyarıda bulunuyor. Kesilen cezaların gerekçesi bu yazışmalar değil tabiki, Kurul'un yapmış olduğu inceleme ve araştırmalar sonucu elde ettiği bulguların ilgili kanun ve yönetmeliğin ihlali sonucu olduğudur. Ortaya çıkan yazışmalar hukuki karineden ziyade toplum tarafından bu firmaların ne kadar sahtekar olduğu ile alakalıdır. Hatırlayacak olursanız sn. Cumhurbaşkanı bu 5 zincir marketi işaret ettiğinde ve akabinde kurum tarafından inceleme yapılıp soruşturma açılacağı duyurulduğunda BİM İcra Kurulu Üyesi enflasyonun düşmesine yardımcı olduklarını, fahiş fiyatla perakendenin ilgisinin olmadığını, fiyat artışının sebebi olmadıklarını, hatta bazı zamanlarda zararına satış yaptıklarını söylemişti. Ancak kesilen ceza tutarına bakılınca yaklaşık 1 milyar lira ile ilk sırada yer alan BİM'in hiçte zararına satış yapmadığı ve bu işinde baş sorumlusu olduğu görülmekte. Bugüne kadar her defasında üretim ve transfer maliyetlerinin artması, enflasyon, arz-talep gibi gerekçelerle fiyatlara organize zam yapan bu marketler yalnızca un, şeker, yağ gibi temel gıda maddelerinde değil kek, bisküvi gibi ürünlerden detarjanlara kadar birçok üründe aynı oranda ve eşzamanlı zam yaparak fiyat kırmamak için ortak hareket etmişler. Zaten bazı kalemlerde maliyet artsa bile şirketler için personel maaşları, araç ve taşıt giderleri, kira, yiyecek-içecek, yazılım, reklam vs gibi daha birçok giderler matrahtan düşürülerek vergiden indiriliyor. Yani bu şirketlerin yapmış olduğu maliyet enflasyonu gibi açıklamalar tamamen tüketiciyi uyutma amacı güden içi boş safsatalardan ibaret. Tüm bu cezalara rağmen bugün servis edilen bir videoda BİM'in, 2 KG'lık vişne reçelinin fiyatını 24,90 TL'den 29,90 TL'ye çıkardığı görülüyor. Anlaşılan o ki kesilen cezayı da vatandaştan çıkarmak niyetindeler. Neyse, "nasıl olsa vatandaş bizi ucuz biliyor" saikiyle hareket eden bu marketler ceza kararına karşı yargıya gideceklerini açıkladılar (A 101 hariç). Yargıdan çıkacak olan sonuç istinaf, temyiz derken en az 4-5 yılı bulacaktır. Ancak ne kadar zaman geçerse geçsin bu millet kendine yapılan saldırıları ve ihanetleri asla unutmayacak, gereken cevabı da verecektir. Tıpkı Mavi Marmara saldırısı sonrası İsrail ürünlerine yapılan boykotlar gibi. Eskiden Osmanlı Devletinde iç piyasada satılan ürünlerin tüm maliyeti hesaplanır ve sonrasında padişah tarafından satış fiyatı belirlenirdi. Bu sisteme de "narh" adı verilirdi. Ancak bugün serbest piyasa ekonomisinde narh olmayacağına göre bu işin vatandaş lehine tek çıkar yolu kâr marjı sınırı getirilmesidir. Aksi taktirde ne bu işlerin sonu gelir ne de bu faşoların!